Stan badań
Pytanie o oddziaływanie obserwowanych trendów demograficznych, zarówno w obszarze ilościowym, jak i jakościowym dla rynku politycznego nabiera większego znaczenia w kontekście prowadzonych w ostatnich latach badań. W wielu państwach dostrzeżono bowiem coraz większą rolę grey voters w wyborach politycznych, co spowodowało wzrost zainteresowania badaczy rolą starszych obywateli na rynku wyborczym.
Wielka Brytania
Referendum w sprawie Brexitu, które odbyło się w 2016 roku w Wielkiej Brytanii, miało zadecydować o kluczowej dla funkcjonowania kraju sprawie, mianowicie pozostania bądź nie w strukturach Unii Europejskiej. Starsi wyborcy prezentowali niewielką większość opowiadającą się za opuszczeniem UE wbrew woli pozostania postulowanej przez młodszych wyborców (Chrisp i Pearce 2019). Portal YouGov (Moore 2016) opublikował sondaż, który ukazywał, że osoby poniżej 25 roku życia były ponad dwukrotnie bardziej skłonne do głosowania na pozostanie (71%) niż na odejście (29%). Wśród osób w wieku powyżej 65 lat sytuacja jest niemalże dokładnie odwrotna, ponieważ 64% osób w wieku powyżej 65 lat głosowało za opuszceniem struktur UE, podczas gdy tylko 36% głosowało za pozostaniem. Wśród innych grup wiekowych wyborcy w wieku od 24 do 49 lat opowiedzieli się za pozostaniem (54%) bardziej niż za wyjściem (46%), podczas gdy 60% wyborców w wieku od 50 do 64 lat wybrało opuszczenie struktur UE. Wybory polityczne w Wielkiej Brytanii, które odbyły się w 2017 roku ukazały wyraźny podział elektoratu wzdłuż linii wieku. Exit polls oraz post-election survey sugerowały, że na Partię Konserwatywną głosowało 55-58 proc. wyborców powyżej 65 roku życia, podczas gdy 57-62 proc. młodych poniżej 35 roku życia oddało głos na Partię Pracy (Tilley i Evans 2017).
Niemcy
W Niemczech obserwujemy szczególną sytuację, bowiem we wszystkich wyborach do Bundestagu od 1953 do 2009 roku, obywatele w wieku powyżej 60 roku życia stanowili niemalże zawsze najbardziej aktywną procentowo grupę wyborców. Jednak również w tym kraju obserwujemy zwyżkowe tendencje. W wyborach z 2013 roku z tej grupy do urn udało się około 80 procent osób, a w wyborach z roku 2017 aż 81 procent, co, jak dotąd, jest wynikiem rekordowym. Wyniki te są konsekwencją ogromnej demograficznej przewagi starszych osób. Według oficjalnych statystyk 57 procent wszystkich uprawnionych do głosowania w Niemczech to osoby powyżej 50 roku życia. Wyborcy poniżej 30 roku życia stanowią zaledwie 14,4 procent. W Niemczech, już w 2003 twierdzono, że kryzys demograficzny sprawi, że po 2016 roku Niemcy będą gerontokracją (Sinn i Uebelmesser 2003, 153).
Polska
Podobna sytuacja wyborcza ma miejsce w Polsce. Badania i analizy przeprowadzone po wyborach w ostatnim cyklu (2018–2020) wskazują na rosnące znaczenie wyborców w późnej dojrzałości dla wyniku wyborów, zwłaszcza dla zapewnienia zwycięstwa PiS w wyborach do Sejmu RP oraz Andrzeja Dudy w wyborach prezydenckich. Bez znaczącego poparcia wśród najstarszych wyborców zwycięstwo PiS nie byłoby tak imponujące, a reelekcja Andrzeja Dudy byłaby niemożliwa. W wyborach parlamentarnych PiS wybrał w każdej grupie wiekowej, jednak największe poparcie partia zdobyła wśród osób w wieku 60 lat i więcej. W grupie tej na PiS zagłosowało 55,6 proc. wyborców. Dla porównania KO uzyskała wśród najstarszych wyborców 25,3 proc. poparcia, SLD 10 proc., PSL – 7,4 proc., natomiast Konfederacja – 1,1- proc. Z kolei w wyborach prezydenckich 2020 roku Andrzej Duda, który nieznacznie pokonał Rafał Trzaskowskiego przewagę miał w grupach powyżej 50 roku życia, co jednak zapewniło mu zwycięstwo. Warto także podkreślić różnicę w zaangażowaniu obywateli ze względu na wiek. Najchętniej do urn poszli wyborcy w wieku 50-59 lat (76,3 proc.). Najmłodszy elektorat zmobilizował się w 67,2 proc. W kategorii 60 lat i więcej – 64,2 proc.
Szwecja, Finlandia
Badania prowadzone nad aktywnością polityczną najstarszych wyborców odnotowują również ich zwiększone zaangażowanie w innych pozawyborczych obszarach. Badania Fredrica Nyqvist et al. (2022) dowiodły istotnego wzrostu poziomu partycypacji politycznej starszych obywateli w okresie 2005 i 2016. Partycypacja polityczna konceptualizowana była przez pryzmat takich aktywności jak kontakt z politykiem lub urzędnikiem, odwołanie od decyzji formalnej, napisanie listu do prasy, podpisanie petycji, udział w demonstracji, udział w bojkocie. Badanie zostało przeprowadzone w grupie osób 65/66 i 75/76 lat w północnej Szwecji i zachodniej Finlandii. Jednym z prawdopodobnych wyjaśnień wyższego poziomu partycypacji politycznej w 2016 r. jest korzystanie z Internetu, ponieważ obniża to koszty uczestnictwa między wyborami. Spójny z tym wyjaśnieniem jest drugi ważny wniosek odnotowany przez autorów, mianowicie, spadek częstych kontaktów społecznych w analizowanym czasie. Korzystanie z Internetu i kontakty społeczne w sieci mogą również być jednym z czynników przyczyniających się do obserwowanego spadku kontaktów społecznych. Niestety dane nie pozwoliły na empiryczne sprawdzenie tych przypuszczeń.
Hiszpania
Innym ciekawym przykładem aktywności politycznej jest zawiązany w 2011 roku w Hiszpanii ruch The Yayoflautas. Ich nazwa wywodzi się od słów „yayo” lub „yaya”, co jest hiszpańskim odpowiednikiem „dziadka” lub „babci” oraz „flauta”. Słowo to odnosi się do pejoratywnego terminu „perroflauta”, w jaki sposób wielu dziennikarzy i gości talk show nazywa aktywistów. Ruch jest inicjatywą wywodzącą się z ruchu 15M – znanego na całym świecie jako „Indignados”. 15M oznacza 15 maja jako upamiętnienie wydarzenia demonstracyjne, po których nastąpiła fala protestów będących wyrazem krytyki cięć budżetowych, polityki ratowania banków, korupcji politycznej, bezrobocia młodych, ale także oczekiwania realnej demokracji, godnych warunków pracy czy ochrony środowiska. Ruch 15M rozpoczął się głównie jako ruch młodzieżowy (Castells 2013), ale stopniowo stał się ruchem międzypokoleniowym (Candón Mena, Montero Sánchez, i Calle Collado 2018). As such, Iaioflautas gained public notoriety in what was popularly recognized as 15M’s older adults’ wing (Blanche-T. i Fernández-Ardèvol 2022). Blanche-T. D. oraz Fernández-Ardèvol M. (2022) przeprowadzili pogłębione wywiady z 15 aktywistami ruchu. Ich wyniki ukazały nadrzędną rolę ruchu w konstrukcji tożsamości jej członków. Grupa daje silne poczucie tożsamości zbiorowej opartej na solidarności międzypokoleniowej i umożliwia przeciwdziałanie zdewaluowanej kulturowo tożsamości osób starszych i emerytów.